Zdrowie psychiczne stało się jednym z najważniejszych wyzwań zdrowia publicznego XXI wieku. Według najnowszych danych Światowej Organizacji Zdrowia, ponad miliard ludzi na całym świecie zmaga się z zaburzeniami psychicznymi, a pandemia COVID-19 dramatycznie pogorszyła tę sytuację.
W Polsce problem nabiera szczególnego wymiaru – obawy o zdrowie psychiczne wyrażają już cztery na dziesięć osób, a liczba dzieci i młodzieży wymagających pomocy psychiatrycznej wzrosła w ciągu czterech lat o ponad 134%. Przedstawiamy najbardziej aktualne, rzetelne dane i statystyki dotyczące zdrowia psychicznego, oparte wyłącznie na raportach WHO, Eurostatu, NFZ i innych oficjalnych instytucji
Spis treści
Globalna perspektywa – dane Światowej Organizacji Zdrowia
Światowa Organizacja Zdrowia od lat monitoruje stan zdrowia psychicznego populacji globalnej. Najnowsze raporty z 2024 i 2025 roku przedstawiają niepokojący obraz skali problemu oraz jego konsekwencji ekonomicznych i społecznych.
#1 Ponad miliard ludzi żyje z zaburzeniami psychicznymi
Według danych WHO opublikowanych w 2025 roku, ponad 1 miliard ludzi na świecie cierpi z powodu zaburzeń psychicznych. To oznacza, że co ósma osoba na planecie zmaga się z tego typu problemami zdrowotnymi. Zaburzenia psychiczne stanowią drugą największą przyczynę długoterminowej niepełnosprawności na świecie, po chorobach układu krążenia.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
#2 W 2019 roku 970 milionów osób żyło z zaburzeniem psychicznym
Przed pandemią COVID-19, w 2019 roku, 1 na 8 osób na świecie (970 milionów ludzi) żyła z jakimś zaburzeniem psychicznym. Ta statystyka podkreśla, że problemy ze zdrowiem psychicznym nie są marginalne – dotyczą znaczącej części populacji globalnej, niezależnie od kraju czy poziomu rozwoju gospodarczego.
Źródło: WHO Fact Sheet on Mental Disorders
#3 Zaburzenia lękowe dotykają 301 milionów osób, w tym 58 milionów dzieci
Zaburzenia lękowe są najbardziej rozpowszechnioną kategorią zaburzeń psychicznych na świecie. W 2019 roku 301 milionów ludzi żyło z zaburzeniami lękowymi, w tym aż 58 milionów dzieci i młodzieży. Zaburzenia te charakteryzują się nadmiernym strachem, niepokojem i związanymi z tym zaburzeniami behawioralnymi, które znacząco utrudniają codzienne funkcjonowanie.
Źródło: WHO Fact Sheet on Mental Disorders
#4 Pandemia COVID-19 zwiększyła liczbę przypadków lęku o 26%
Pandemia COVID-19 miała druzgocący wpływ na zdrowie psychiczne populacji światowej. W 2020 roku liczba osób cierpiących na zaburzenia lękowe wzrosła o 26% w ciągu zaledwie jednego roku. To bezprecedensowy skok, pokazujący jak traumatyczne wydarzenia globalne bezpośrednio przekładają się na kondycję psychiczną społeczeństw.
Źródło: WHO Mental Health and COVID-19
#5 Depresja dotyka 280 milionów ludzi na świecie
Depresja jest drugą najczęstszą kategorią zaburzeń psychicznych globalnie. W 2019 roku 280 milionów osób żyło z depresją, w tym 23 miliony dzieci i młodzieży. Depresja różni się od zwykłych wahań nastroju – charakteryzuje się uporczywym smutkiem, utratą zainteresowania aktywnościami, problemami z koncentracją i może prowadzić do myśli samobójczych.
Źródło: WHO Fact Sheet on Mental Disorders
#6 Przypadki dużej depresji wzrosły o 28% podczas pandemii
Podobnie jak w przypadku zaburzeń lękowych, pandemia COVID-19 spowodowała dramatyczny wzrost liczby przypadków dużej depresji. W 2020 roku odnotowano wzrost o 28% w porównaniu z rokiem poprzednim. Izolacja społeczna, niepewność ekonomiczna i strach przed chorobą stworzyły idealny sztorm dla problemów ze zdrowiem psychicznym.
Źródło: WHO Mental Health and COVID-19
#7 Tylko jedna trzecia osób z depresją otrzymuje profesjonalną pomoc
Mimo że skuteczne metody leczenia depresji istnieją, tylko jedna trzecia osób cierpiących na depresję otrzymuje formalną opiekę zdrowia psychicznego. Ta ogromna luka w dostępie do leczenia oznacza, że miliony ludzi cierpią bez odpowiedniego wsparcia, co pogłębia ich problemy i zwiększa ryzyko tragicznych konsekwencji.
Źródło: WHO, badanie Moitra et al. 2022
#8 Zaburzenie afektywne dwubiegunowe dotyka 40 milionów osób
W 2019 roku 40 milionów ludzi na świecie doświadczało zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. Osoby z tym zaburzeniem przechodzą przez naprzemienne epizody depresyjne i maniakalne, co znacząco utrudnia ich codzienne funkcjonowanie. Mimo dostępności skutecznych metod leczenia, wiele osób pozostaje bez diagnozy i pomocy.
Źródło: WHO Fact Sheet on Mental Disorders
#9 Schizofrenia dotyka 24 miliony osób – 1 na 300 ludzi
Schizofrenia jest poważnym zaburzeniem psychicznym, które dotyka około 24 milionów ludzi na świecie, czyli 1 na 300 osób. Charakteryzuje się znacznymi zaburzeniami percepcji, zmianami w zachowaniu, urojeniami, halucynacjami i dezorganizacją myślenia. Jest to jedno z najbardziej stygmatyzowanych zaburzeń psychicznych.
Źródło: WHO Fact Sheet on Mental Disorders
#10 Osoby ze schizofrenią żyją o 10-20 lat krócej
Ludzie cierpiący na schizofrenię mają oczekiwaną długość życia o 10-20 lat krótszą niż populacja ogólna. To dramatyczna różnica, wynikająca z kombinacji czynników: wyższego ryzyka chorób współistniejących, trudności w dostępie do opieki zdrowotnej, efektów ubocznych leków oraz wyższego wskaźnika samobójstw.
Źródło: WHO (Laursen et al., Annual Review of Clinical Psychology 2014)
#11 Tylko 29% osób z psychozą otrzymuje profesjonalną pomoc
Zaledwie 29% osób cierpiących na psychozę otrzymuje formalną opiekę zdrowia psychicznego. To oznacza, że ponad 70% osób z tymi poważnymi zaburzeniami pozostaje bez odpowiedniego leczenia, co prowadzi do pogłębienia objawów, wykluczenia społecznego i obniżonej jakości życia.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2020
#12 Zaburzenia odżywiania dotyczą 14 milionów osób, w tym 3 miliony dzieci
W 2019 roku 14 milionów ludzi na świecie doświadczyło zaburzeń odżywiania, w tym prawie 3 miliony dzieci i młodzieży. Zaburzenia takie jak anoreksja i bulimia charakteryzują się nieprawidłowym stosunkiem do jedzenia i obsesyjnym zajmowaniem się wagą oraz wyglądem ciała. Anoreksja często rozpoczyna się w okresie dojrzewania i wiąże się z wysokim ryzykiem przedwczesnej śmierci.
Źródło: WHO Fact Sheet on Mental Disorders
#13 Zaburzenia zachowania dotyczą 40 milionów osób na świecie
W 2019 roku 40 milionów ludzi, w tym dzieci i młodzież, żyło z zaburzeniami zachowania. Zaburzenia te charakteryzują się uporczywymi problemami behawioralnymi, takimi jak agresja, nieprzestrzeganie zasad społecznych czy naruszanie praw innych osób. Wczesna interwencja i odpowiednie wsparcie mogą znacząco poprawić rokowania.
Źródło: WHO Fact Sheet on Mental Disorders
Samobójstwa – globalny problem
Samobójstwa pozostają jedną z najbardziej tragicznych konsekwencji nieleczonych zaburzeń psychicznych. WHO regularnie publikuje dane pokazujące skalę tego zjawiska oraz identyfikuje grupy szczególnie narażone.
#14 W 2021 roku 727 tysięcy osób zmarło przez samobójstwo
Według szacunków WHO, w 2021 roku na samobójstwo zmarło 727 000 osób na całym świecie. To prawie 2000 osób dziennie, co czyni samobójstwa jedną z wiodących przyczyn śmierci, szczególnie wśród młodych ludzi. Za każdym samobójstwem kryje się tragedia osobista i rodzinna.
Źródło: WHO Mental Health Today 2025
#15 Samobójstwa są wiodącą przyczyną śmierci młodych ludzi
Samobójstwa stanowią jedną z głównych przyczyn zgonów wśród młodych ludzi we wszystkich krajach i kontekstach socjoekonomicznych. To szczególnie alarmujące, gdyż pokazuje, że młode osoby, które dopiero rozpoczynają dorosłe życie, nie znajdują wsparcia i pomocy w najtrudniejszych chwilach.
Źródło: WHO Mental Health Today 2025
#16 Do 2030 roku liczba samobójstw spadnie tylko o 12% zamiast o 33%
Mimo globalnych wysiłków, postępy w redukcji śmiertelności z powodu samobójstw są zbyt wolne, aby osiągnąć cel Zrównoważonego Rozwoju ONZ zakładający redukcję o jedną trzecią do 2030 roku. Przy obecnym tempie zmian, spadek wyniesie zaledwie 12%, co jest głęboko niepokojące i wymaga zdecydowanych działań.
Źródło: WHO Mental Health Today 2025
Ekonomiczne konsekwencje zaburzeń psychicznych
Zaburzenia psychiczne generują ogromne koszty nie tylko dla systemów zdrowia, ale także dla całych gospodarek. Stracona produktywność, absencja w pracy i koszty opieki tworzą wielomiliardowe obciążenia ekonomiczne.
#17 Depresja i lęk kosztują światową gospodarkę 1 bilion USD rocznie
Same dwa zaburzenia – depresja i lęk – kosztują światową gospodarkę szacunkowo 1 bilion dolarów rocznie w straconej produktywności. To astronomiczna suma, pokazująca jak złe zdrowie psychiczne wpływa nie tylko na jednostki, ale także na funkcjonowanie całych gospodarek i społeczeństw.
Źródło: WHO Mental Health Today 2025
#18 Koszty pośrednie są wyższe niż bezpośrednie koszty leczenia
Podczas gdy koszty bezpośredniej opieki zdrowotnej związanej z zaburzeniami psychicznymi są znaczące, koszty pośrednie – szczególnie stracona produktywność – są jeszcze wyższe. Ludzie z nieleczonymi zaburzeniami psychicznymi częściej są nieobecni w pracy, mają obniżoną wydajność i wcześniej przechodzą na emerytury lub renty.
Źródło: WHO Mental Health Today 2025
Finansowanie zdrowia psychicznego na świecie
Mimo rosnącej świadomości znaczenia zdrowia psychicznego, finansowanie tej dziedziny pozostaje dramatycznie niewystarczające. WHO od lat zwraca uwagę na ogromne dysproporcje w inwestycjach.
#19 Tylko 2% budżetów zdrowotnych przeznaczane jest na zdrowie psychiczne
Mediana wydatków rządowych na zdrowie psychiczne wynosi zaledwie 2% całkowitych budżetów zdrowotnych – i ten wskaźnik pozostaje niezmieniony od 2017 roku. To oznacza, że mimo rosnącej skali problemu, rządy na całym świecie nie zwiększają proporcjonalnie inwestycji w opiekę psychiatryczną i psychologiczną.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
#20 Kraje bogate wydają na zdrowie psychiczne 1625 razy więcej niż kraje biedne
Dysproporcje w finansowaniu zdrowia psychicznego między krajami są ogromne. Kraje wysokodochodowe wydają do 65 USD na osobę rocznie na zdrowie psychiczne, podczas gdy kraje niskodochodowe wydają zaledwie 0,04 USD. To różnica 1625-krotna, pokazująca dramatyczną nierówność w dostępie do opieki.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
#21 Na świecie jest tylko 13 pracowników zdrowia psychicznego na 100 tysięcy ludzi
Globalna mediana liczby pracowników zdrowia psychicznego (psychiatrzy, psycholodzy, pielęgniarki psychiatryczne) wynosi zaledwie 13 na 100 000 mieszkańców. W krajach o niskich i średnich dochodach niedobory są ekstremalne, co uniemożliwia milionom ludzi dostęp do profesjonalnej pomocy.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
System opieki psychiatrycznej – luki i wyzwania
Organizacja systemów opieki psychiatrycznej na świecie wciąż pozostawia wiele do życzenia. Dominuje model instytucjonalny, często z przymusowymi przyjęciami i długimi hospitalizacjami.
#22 Prawie połowa przyjęć do szpitali psychiatrycznych jest przymusowa
WHO alarmuje, że prawie 50% przyjęć do szpitali psychiatrycznych odbywa się przymusowo, często wbrew woli pacjenta. To budzi poważne wątpliwości dotyczące poszanowania praw człowieka i wskazuje na niewystarczający rozwój alternatywnych form opieki środowiskowej.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
#23 Ponad 20% pobytów w szpitalach psychiatrycznych trwa dłużej niż rok
Ponad jeden na pięć pobytów w szpitalach psychiatrycznych na świecie trwa dłużej niż rok. Tak długie hospitalizacje są nie tylko kosztowne, ale także przyczyniają się do instytucjonalizacji pacjentów, utrudniając im powrót do społeczeństwa i normalnego funkcjonowania.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
#24 Mniej niż 10% krajów przeszło na model opieki środowiskowej
Mimo że opieka środowiskowa (community-based care) jest rekomendowana przez WHO jako najlepsza praktyka, mniej niż 10% krajów w pełni przeszło na ten model. Większość krajów pozostaje we wczesnych fazach transformacji, utrzymując przestarzały system opieki instytucjonalnej.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
#25 71% krajów integruje zdrowie psychiczne z opieką podstawową
Pozytywnymi wieściami jest fakt, że 71% krajów spełnia co najmniej trzy z pięciu kryteriów WHO dotyczących integracji zdrowia psychicznego z opieką podstawową. To oznacza, że lekarze rodzinni coraz częściej mogą oferować podstawowe wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
#26 W krajach biednych mniej niż 10% osób z psychozą otrzymuje opiekę
Dramatyczna przepaść w dostępie do opieki jest widoczna szczególnie w przypadku psychoz. W krajach niskodochodowych mniej niż 10% osób dotkniętych psychozą otrzymuje jakąkolwiek opiekę, w porównaniu z ponad 50% w krajach wysokodochodowych. To oznacza, że miliony ludzi cierpią bez żadnego wsparcia.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
#27 Tylko 22 kraje mają wystarczające dane o pokryciu usługami
Zaledwie 22 kraje na świecie dostarczyły wystarczających danych, aby oszacować rzeczywiste pokrycie usługami psychiatrycznymi dla osób z psychozą. Ten brak danych utrudnia planowanie polityki zdrowotnej i alokację zasobów.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
Prawa człowieka w psychiatrii
Poszanowanie praw człowieka w opiece psychiatrycznej to fundament nowoczesnego systemu zdrowia psychicznego. Jednak wiele krajów wciąż nie spełnia międzynarodowych standardów.
#28 Tylko 45% krajów ma ustawodawstwo zgodne ze standardami praw człowieka
Tylko 45% krajów na świecie posiada ustawodawstwo w zakresie zdrowia psychicznego w pełni zgodne z międzynarodowymi standardami praw człowieka. To oznacza, że w większości krajów osoby z zaburzeniami psychicznymi nie mają zagwarantowanej prawnej ochrony przed dyskryminacją i niewłaściwym traktowaniem.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
#29 Ponad 80% krajów oferuje wsparcie psychospołeczne w kryzysach
Pozytywnym trendem jest wzrost liczby krajów oferujących wsparcie psychologiczne i psychospołeczne jako część reakcji na sytuacje kryzysowe. Wskaźnik ten wzrósł z 39% w 2020 roku do ponad 80% obecnie, co pokazuje rosnącą świadomość znaczenia zdrowia psychicznego w sytuacjach ekstremalnych.
Źródło: WHO Mental Health Atlas 2024
#30 PTSD jest powszechne w strefach konfliktów zbrojnych
Zaburzenie stresowe pourazowe (PTSD) i inne zaburzenia psychiczne są szczególnie rozpowszcechnione w obszarach dotkniętych konfliktami zbrojnymi. Ludność cywilna wystawiona na przemoc, utratę bliskich i zniszczenie wymaga specjalistycznego, długoterminowego wsparcia psychologicznego.
Źródło: WHO (Charlson et al., Lancet 2019)
Dane europejskie – perspektywa OECD
Kraje OECD i Unii Europejskiej borykają się z podobnymi wyzwaniami jak reszta świata, choć na ogół dysponują większymi zasobami do walki z problemami zdrowia psychicznego.
#31 Złe zdrowie psychiczne kosztuje do 4% PKB w krajach OECD
Ekonomiczne i społeczne koszty złego zdrowia psychicznego w krajach OECD mogą sięgać do 4% PKB rocznie. To oznacza setki miliardów euro wydawanych na leczenie, wsparcie społeczne oraz utracone z powodu absencji i obniżonej produktywności.
Źródło: OECD – Mental Health
#32 Jedna na dwie osoby doświadczy zaburzenia psychicznego w życiu
Według OECD, jedna na dwie osoby doświadczy jakiegoś zaburzenia psychicznego w ciągu swojego życia. To dramatyczna statystyka pokazująca, że problemy ze zdrowiem psychicznym nie są czymś niezwykłym – dotyczą lub dotkną większości z nas w jakimś momencie życia.
Źródło: OECD – Mental Health
Sytuacja w Unii Europejskiej – dane Eurostatu
Eurostat gromadzi szczegółowe dane statystyczne dotyczące zdrowia psychicznego w krajach UE, obejmujące śmiertelność, hospitalizacje i zasoby systemu opieki.
#33 W 2021 roku 190 900 osób w UE zmarło z powodu zaburzeń psychicznych
W 2021 roku w Unii Europejskiej odnotowano 190 900 zgonów spowodowanych zaburzeniami psychicznymi i behawioralnymi, co stanowiło 3,6% wszystkich zgonów. W przeliczeniu na wielkość populacji, to 38 zgonów na 100 000 mieszkańców.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#34 Osoby starsze 42 razy częściej umierają z powodu zaburzeń psychicznych
Standaryzowany wskaźnik zgonów z powodu zaburzeń psychicznych wśród osób w wieku 65+ był aż 42 razy wyższy niż wśród osób poniżej 65 roku życia w UE. Zaburzenia psychiczne są szczególnie niebezpieczne dla osób starszych, głównie z powodu demencji.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#35 Demencja stanowi 84% zgonów z powodu zaburzeń psychicznych w UE
Demencja była zdecydowanie najczęstszą przyczyną zgonu spośród zaburzeń psychicznych w UE w 2021 roku, stanowiąc aż 84% wszystkich zgonów z tej kategorii. To choroby takie jak choroba Alzheimera, które prowadzą do postępującej utraty pamięci, zmian osobowości i zaburzeń funkcji poznawczych.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#36 Wskaźnik zgonów z demencji jest 697 razy wyższy u seniorów
Standaryzowany wskaźnik zgonów z powodu demencji wynosił 160 zgonów na 100 000 osób w wieku 65+ w UE w 2021 roku – to 697 razy więcej niż wśród osób poniżej 65 roku życia (0,2 na 100 000). Demencja jest typową chorobą związaną ze starzeniem się.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#37 Alkohol jest drugą główną przyczyną zgonów psychiatrycznych
Zaburzenia psychiczne związane z używaniem alkoholu były drugą główną przyczyną zgonu z powodu zaburzeń psychicznych w UE w 2021 roku. Co więcej, używanie alkoholu stanowiło aż 61% wszystkich zgonów z powodu zaburzeń psychicznych wśród osób poniżej 65 roku życia.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
Samobójstwa w Europie
Europa, podobnie jak reszta świata, zmaga się z problemem samobójstw. Eurostat prowadzi szczegółowe statystyki pokazujące różnice między krajami i grupami demograficznymi.
#38 Wskaźnik samobójstw w UE wynosi 10,2 na 100 tysięcy mieszkańców
W 2021 roku standaryzowany wskaźnik zgonów z powodu celowego samouszkodzenia wynosił 10,2 na 100 000 mieszkańców w Unii Europejskiej. To oznacza dziesiątki tysięcy tragedii rocznie, z których wiele można byłoby zapobiec dzięki lepszemu dostępowi do opieki psychiatrycznej.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#39 Mężczyźni 3,7 razy częściej popełniają samobójstwa niż kobiety
We wszystkich krajach UE wskaźnik samobójstw był znacząco wyższy wśród mężczyzn. Średnio w UE mężczyźni byli 3,7 razy bardziej narażeni na śmierć przez samobójstwo niż kobiety. To pokazuje, że mężczyźni częściej stosują bardziej letalne metody i rzadziej szukają pomocy w trudnych momentach życia.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#40 Różnice w samobójstwach między płciami wahają się od 1,8 do 8,0 razy
We wszystkich krajach UE w 2021 roku standaryzowany wskaźnik zgonów z powodu celowego samouszkodzenia był wyższy dla mężczyzn niż dla kobiet, ale skala różnic była bardzo zróżnicowana – od 1,8 razy na Cyprze do aż 8,0 razy na Łotwie. Na Litwie mężczyźni mieli wskaźnik 35,2 na 100 000, podczas gdy kobiety 7,5 na 100 000.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
Hospitalizacje psychiatryczne w Europie
System opieki szpitalnej w zakresie psychiatrii w Europie jest bardzo zróżnicowany. Eurostat zbiera dane o liczbie hospitalizacji, długości pobytu i diagnozach.
#41 W 2021 roku było 3,1 miliona wypisów pacjentów psychiatrycznych w UE
W 2021 roku w krajach Unii Europejskiej, dla których dostępne są dane, odnotowano 3,1 miliona wypisów pacjentów hospitalizowanych z powodu zaburzeń psychicznych i behawioralnych. To pokazuje ogromną skalę problemu i obciążenie systemów szpitalnych.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#42 Zaburzenia związane z alkoholem i narkotykami stanowią 24% hospitalizacji
Zaburzenia psychiczne związane z używaniem alkoholu i/lub substancji psychoaktywnych stanowiły aż 24% wszystkich wypisów szpitalnych związanych z zaburzeniami psychicznymi w UE w 2021 roku. To podkreśla silny związek między uzależnieniami a problemami psychiatrycznymi.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#43 Schizofrenia i zaburzenia pokrewne to 16% hospitalizacji psychiatrycznych
Schizofrenia, zaburzenia schizotypowe i urojeniowe stanowiły 16% wypisów szpitalnych z powodu zaburzeń psychicznych w UE w 2021 roku. Są to poważne zaburzenia wymagające często długotrwałego leczenia i wsparcia.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#44 Zaburzenia nastroju odpowiadają za 25% hospitalizacji
Zaburzenia nastroju (afektywne), takie jak depresja i zaburzenie afektywne dwubiegunowe, stanowiły 25% wypisów szpitalnych z zaburzeń psychicznych w dostępnych krajach UE w 2021 roku. To największa pojedyncza kategoria hospitalizacji psychiatrycznych.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#45 Pobyt w szpitalu psychiatrycznym trwa od 9 do 53 dni
Średnia długość pobytu w szpitalu z powodu zaburzeń psychicznych i behawioralnych była bardzo zróżnicowana w krajach UE – od zaledwie 9,1 dnia w Belgii i 9,5 dnia w Holandii, do aż 43,4 dnia w Czechach i 53,1 dnia w Hiszpanii w 2021 roku.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#46 Zaburzenia psychiczne mają najdłuższe pobyty szpitalne
W większości krajów UE w 2021 roku zaburzenia psychiczne charakteryzowały się najdłuższym średnim czasem pobytu w szpitalu spośród wszystkich schorzeń uwzględnionych w międzynarodowej klasyfikacji. To wynika z charakteru tych zaburzeń i konieczności stabilizacji stanu pacjenta.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#47 W Bułgarii pobyt psychiatryczny jest 6,8 razy dłuższy niż średnia
W Bułgarii średnia długość pobytu dla pacjentów z zaburzeniami psychicznymi była aż 6,8 razy wyższa niż średnia dla wszystkich przyczyn hospitalizacji w 2021 roku. To pokazuje jak różnie kraje europejskie organizują opiekę psychiatryczną.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#48 W 2021 roku było 83,3 miliona dni hospitalizacji psychiatrycznej w UE
Całkowita liczba dni hospitalizacji z powodu zaburzeń psychicznych i behawioralnych w UE w 2021 roku wyniosła 83,3 miliona – więcej niż w przypadku chorób układu krążenia. To największa liczba spośród wszystkich kategorii chorób, co pokazuje ogromne obciążenie systemów szpitalnych.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
Zasoby opieki psychiatrycznej w Europie
Infrastruktura opieki psychiatrycznej w Europie, choć lepsza niż w wielu innych regionach świata, wciąż wymaga znacznych inwestycji i rozwoju.
#49 W UE jest 321 500 łóżek psychiatrycznych w szpitalach
W 2022 roku w szpitalach Unii Europejskiej znajdowało się łącznie 321 500 łóżek psychiatrycznych, co stanowiło 14% wszystkich łóżek szpitalnych w UE. To pokazuje, jak znaczący udział w systemie opieki zdrowotnej stanowi psychiatria.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#50 Belgia ma 140,7 łóżek psychiatrycznych na 100 tysięcy mieszkańców
W 2022 roku Belgia odnotowała najwyższy wskaźnik dostępności łóżek psychiatrycznych w UE – 140,7 na 100 000 mieszkańców, następnie były Niemcy z 131,3 na 100 000 mieszkańców. To pokazuje bardzo duże różnice w dostępności opieki szpitalnej między krajami.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#51 Włochy mają najmniej łóżek psychiatrycznych w UE – tylko 8,1 na 100 tysięcy
Włochy (8,1 łóżek na 100 000 mieszkańców) i Cypr (18,6 na 100 000) były w 2022 roku jedynymi krajami UE z liczbą łóżek psychiatrycznych poniżej 20 na 100 000 mieszkańców. To efekt wieloletniej polityki deinstytucjonalizacji i przejścia na opiekę środowiskową.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#52 Liczba psychiatrów wzrosła w 21 z 24 krajów UE
W latach 2012-2022 liczba psychiatrów w stosunku do wielkości populacji wzrosła w 21 z 24 krajów UE, dla których dostępne są dane. To pozytywny trend pokazujący, że europejskie systemy zdrowia inwestują w kadrę psychiatryczną.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
#53 Grecja i Malta najbardziej zwiększyły liczbę psychiatrów
Największe wzrosty liczby psychiatrów w latach 2012-2022 odnotowano w Grecji (wzrost o 8,5 na 100 000 mieszkańców) i na Malcie (wzrost o 7,7 na 100 000 mieszkańców). To pokazuje, że te kraje zdecydowanie zainwestowały w rozbudowę kadr psychiatrycznych.
Źródło: Eurostat – Mental health and related issues statistics
Ekonomiczny ciężar w Europie
Problemy zdrowia psychicznego generują ogromne koszty dla gospodarek europejskich, zarówno bezpośrednie jak i pośrednie.
#54 Złe zdrowie psychiczne kosztuje UE ponad 600 miliardów euro rocznie
Według danych OECD cytowanych przez Parlament Europejski, ekonomiczny ciężar złego zdrowia psychicznego może osiągać do 4% PKB UE rocznie, co odpowiada ponad 600 miliardom euro. To astronomiczna suma pokazująca skalę problemu.
Źródło: Parlament Europejski – Mental health in the EU
#55 Koszty wynikają głównie ze zmniejszonej produktywności
Największą część tych 600 miliardów euro stanowią koszty pośrednie – głównie zmniejszona produktywność pracowników, absencja chorobowa i wcześniejsze emerytury. Bezpośrednie koszty opieki zdrowotnej i wydatki na opiekę społeczną są znaczące, ale mniejsze.
Źródło: Parlament Europejski – Mental health in the EU
Zdrowie psychiczne w Polsce – obawy i percepcja
Polska znajduje się w szczególnie trudnej sytuacji jeśli chodzi o zdrowie psychiczne społeczeństwa. Najnowsze badania pokazują alarmujące trendy i rosnącą skalę problemu.
#56 40% Polaków obawia się o swoje zdrowie psychiczne
Zgodnie z raportem Ipsos Health Service 2024, problemy ze zdrowiem psychicznym są drugą największą obawą zdrowotną Polaków – wskazuje je aż 40% badanych. Większe obawy wywołują jedynie nowotwory (42%). To pokazuje, jak poważnie Polacy traktują zagrożenie dla zdrowia psychicznego.
Źródło: Ipsos – Społeczeństwo w stresie
#57 Obawy o zdrowie psychiczne podwoiły się od 2018 roku
W ciągu ostatnich sześciu lat liczba Polaków obawiających się o swoje zdrowie psychiczne wzrosła ponad dwukrotnie – z 19% w 2018 roku do 40% w 2024 roku. To dramatyczny skok pokazujący rosnącą świadomość problemu, ale też jego nasilenie.
Źródło: Ipsos – Społeczeństwo w stresie
#58 Tylko 20% Polaków uważa, że system traktuje zdrowie psychiczne równorzędnie
Zaledwie 20% polskich badanych uważa, że system opieki zdrowotnej traktuje zdrowie psychiczne na równi z fizycznym. To spadek o 5 punktów procentowych rok do roku, pokazujący rosnącą frustrację i poczucie zaniedbania tej sfery zdrowia publicznego.
Źródło: Ipsos – Społeczeństwo w stresie
#59 49% Polaków uważa, że system zaniedbuje zdrowie psychiczne
Prawie połowa Polaków (49%) jest zdania, że system opieki zdrowotnej skupia się raczej na zdrowiu fizycznym, a psychiczne traktuje jako mniej ważne. To pokazuje ogromną lukę między potrzebami społecznymi a rzeczywistością systemu.
Źródło: Ipsos – Społeczeństwo w stresie
#60 69% Polaków często myśli o zdrowiu fizycznym, 57% o psychicznym
69% Polaków deklaruje, że często myśli o własnym samopoczuciu fizycznym, podczas gdy o samopoczuciu psychicznym myśli 57%. Mimo tej różnicy, trzech na czterech Polaków (75%) przyznaje, że oba obszary są równie ważne.
Źródło: Ipsos – Społeczeństwo w stresie
Stres w Polsce – epidemia współczesności
Polacy są szczególnie narażeni na silny, przewlekły stres, co ma dramatyczne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i funkcjonowania społecznego.
#61 45% Polaków doświadczyło silnego stresu kilka razy w roku
Aż 45% Polaków przyznaje, że w ciągu ostatniego roku doświadczyło silnego stresu kilka razy. To znacznie więcej niż średnia światowa wynosząca 33%. Polacy są bardziej zestresowani niż przeciętny obywatel świata.
Źródło: Ipsos – Społeczeństwo w stresie
#62 Co trzeci Polak czuł się smutny lub zrozpaczony przez kilka tygodni
Co trzeci badany (34%) był wielokrotnie na tyle przygnębiony, że czuł się smutny lub zrozpaczony prawie codziennie przez kilka tygodni. To wskaźnik sugerujący epizody depresyjne w znaczącej części polskiego społeczeństwa.
Źródło: Ipsos – Społeczeństwo w stresie
#63 35% Polaków było tak zestresowanych, że nie mogło pracować
Ponad jedna trzecia polskich badanych (35%) przyznaje, że było zestresowanych do tego stopnia, że przez pewien czas nie było w stanie chodzić do pracy. To pokazuje jak stres bezpośrednio przekłada się na funkcjonowanie zawodowe i gospodarkę.
Źródło: Ipsos – Społeczeństwo w stresie
#64 19% Polaków kilka razy nie mogło pracować z powodu stresu
Prawie co piąty badany (19%) doświadczył stresu uniemożliwiającego pracę nie raz, ale kilka razy w ciągu roku. To pokazuje przewlekły charakter problemu i jego poważny wpływ na życie zawodowe.
Źródło: Ipsos – Społeczeństwo w stresie
Różnice płciowe w Polsce
Kobiety i mężczyźni doświadczają problemów ze zdrowiem psychicznym w różny sposób. W Polsce te różnice są szczególnie widoczne.
#65 39% kobiet doświadczyło wielokrotnie głębokiego smutku, 29% mężczyzn
Aż 39% kobiet w Polsce doświadczyło wielokrotnie stanu, w którym czuły się smutne lub zrozpaczone prawie codziennie przez kilka tygodni. Wśród mężczyzn odsetek ten wynosił 29%. Kobiety wyraźnie częściej cierpią z powodu objawów depresyjnych.
Źródło: Ipsos – Społeczeństwo w stresie
Dzieci i młodzież w Polsce – rosnący kryzys
Sytuacja zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce jest szczególnie alarmująca. NFZ publikuje dane pokazujące dramatyczny wzrost liczby młodych osób wymagających pomocy psychiatrycznej.
#66 279 tysięcy dzieci i młodzieży otrzymało pomoc psychiatryczną w 2023 roku
W 2023 roku ponad 279 tysięcy dzieci i młodzieży w Polsce otrzymało wsparcie psychologiczne i psychiatryczne. To ogromna liczba pokazująca skalę kryzysu zdrowia psychicznego wśród najmłodszych.
Źródło: NFZ – Kryzys psychiczny u dzieci i młodzieży
#67 Liczba dzieci w opiece psychiatrycznej wzrosła o 134,6% od 2019 roku
Liczba dzieci i młodzieży objętych pomocą psychologiczną i psychiatryczną wzrosła dramatycznie – o 134,6% w porównaniu z 2019 rokiem, gdy wynosiła 119 tysięcy. To więcej niż podwojenie w ciągu zaledwie czterech lat.
Źródło: NFZ – Kryzys psychiczny u dzieci i młodzieży
#68 Finansowanie psychiatrii dziecięcej wzrosło o 290% w cztery lata
Fundusze na świadczenia psychiatryczne dla dzieci i młodzieży wzrosły o blisko 290% w ciągu czterech lat – z niemal 260 milionów złotych w 2019 roku do ponad 1 miliarda złotych w 2023 roku. To pokazuje, że system próbuje odpowiadać na rosnące potrzeby.
Źródło: NFZ – Kryzys psychiczny u dzieci i młodzieży
Leki psychotropowe w Polsce
Dane NFZ o wydawaniu leków psychotropowych pokazują rosnące zapotrzebowanie na farmakoterapię zaburzeń psychicznych w Polsce.
#69 1,7 miliona Polaków wykupiło leki przeciwdepresyjne w 2023 roku
W 2023 roku refundowane leki przeciwdepresyjne wykupiło 1,7 miliona Polaków – o 83% więcej niż w 2013 roku. To dramatyczny wzrost pokazujący rosnącą skalę depresji w polskim społeczeństwie.
Źródło: NFZ – Kryzys psychiczny u dzieci i młodzieży
#70 Refundacja leków przeciwdepresyjnych wyniosła 241 milionów złotych
Wartość refundacji leków przeciwdepresyjnych w Polsce wyniosła w 2023 roku 241 milionów złotych. To ogromny koszt dla systemu zdrowia, pokazujący skalę problemu i potrzebę inwestycji w profilaktykę i terapię.
Źródło: NFZ – Kryzys psychiczny u dzieci i młodzieży
#71 Pięciokrotny wzrost recept na antydepresanty dla dzieci
Nastąpił ponad pięciokrotny wzrost liczby recept na leki przeciwdepresyjne zrealizowanych dla dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia – z 15,9 tysięcy w 2013 roku do 84,6 tysięcy w 2023 roku. To najbardziej alarmująca statystyka pokazująca kryzys zdrowia psychicznego najmłodszych.
Źródło: NFZ – Kryzys psychiczny u dzieci i młodzieży
Dane globalne o dzieciach i młodzieży
Problem zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży ma charakter globalny. UNICEF prowadzi badania pokazujące skalę wyzwania na całym świecie.
#72 Co siódmy młody człowiek cierpi z powodu zaburzeń psychicznych
UNICEF szacuje, że co siódmy młody człowiek w wieku 10-19 lat na świecie cierpi z powodu zdiagnozowanych zaburzeń zdrowia psychicznego. To oznacza setki milionów młodych ludzi potrzebujących wsparcia i pomocy.
Źródło: UNICEF Polska – Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży
#73 Połowa zaburzeń psychicznych rozpoczyna się przed 14 rokiem życia
Według UNICEF, połowa wszystkich zaburzeń psychicznych rozpoczyna się przed ukończeniem 14 roku życia. To podkreśla kluczowe znaczenie wczesnej interwencji, profilaktyki i edukacji zdrowotnej skierowanej do dzieci i młodzieży.
Źródło: UNICEF Polska – Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży
Perspektywa USA – dla kontekstu
Dla pełnego obrazu warto przyjrzeć się także sytuacji w Stanach Zjednoczonych, gdzie prowadzone są szczegółowe badania nad zdrowiem psychicznym społeczeństwa.
#74 23,4% dorosłych Amerykanów doświadczyło zaburzenia psychicznego w 2024 roku
W 2024 roku 23,40% dorosłych w USA doświadczyło jakiegokolwiek zaburzenia psychicznego w ciągu ostatniego roku, co stanowi ponad 60 milionów osób. To pokazuje, że problemy ze zdrowiem psychicznym dotyczą prawie jednej czwartej dorosłej populacji.
Źródło: Mental Health America – The State of Mental Health in America 2025
#75 Prevalencja zaburzeń psychicznych w USA nie zmienia się od 2021 roku
Mimo znacznych inwestycji w zdrowie psychiczne, prevalencja zaburzeń psychicznych wśród dorosłych w USA pozostaje na stałym poziomie od 2021 do 2024 roku. To pokazuje, jak trudno jest odwrócić negatywne trendy i jak kompleksowy musi być system wsparcia.
Źródło: Mental Health America – The State of Mental Health in America 2025
#76 Depresja wśród młodzieży w USA spadła z 18,1% do 15,4%
Pozytywną wieścią jest fakt, że odsetek młodzieży (12-17 lat) w USA, która doświadczyła dużego epizodu depresyjnego w ciągu ostatniego roku, spadł z 18,10% w 2023 do 15,40% w 2024 roku. To pokazuje, że właściwe interwencje i programy mogą przynieść efekty.
Źródło: Mental Health America – The State of Mental Health in America 2025
Podsumowanie i wnioski
Przedstawione dane rysują obraz globalnego kryzysu zdrowia psychicznego, który dotyka każdy kontynent, każdy kraj i każdą grupę społeczną. Ponad miliard ludzi na świecie żyje z zaburzeniami psychicznymi, a pandemia COVID-19 dramatycznie pogorszyła sytuację, zwiększając liczbę przypadków lęku o 26% i depresji o 28% w ciągu zaledwie jednego roku.
Polska znajduje się w szczególnie trudnej sytuacji. Obawy o zdrowie psychiczne wyrażają już cztery na dziesięć Polaków – dwa razy więcej niż sześć lat temu. Liczba dzieci i młodzieży wymagających pomocy psychiatrycznej wzrosła o ponad 134% od 2019 roku, a liczba recept na leki przeciwdepresyjne dla młodych ludzi zwiększyła się pięciokrotnie w ciągu dekady.
System opieki psychiatrycznej zarówno w Polsce, jak i na świecie, boryka się z ogromnymi wyzwaniami. Tylko 2% budżetów zdrowotnych przeznaczane jest na zdrowie psychiczne, podczas gdy koszty ekonomiczne złego zdrowia psychicznego mogą sięgać 4% PKB. Luka w dostępie do leczenia pozostaje ogromna – tylko jedna trzecia osób z depresją i zaledwie 29% osób z psychozą otrzymuje profesjonalną pomoc.
Data aktualizacji danych: Październik 2025
